HTTPS là gì? Vì sao HTTPS là tiêu chuẩn bảo mật bắt buộc?

Trong thời đại số, khi các mối đe dọa an ninh mạng ngày càng gia tăng, việc bảo vệ dữ liệu người dùng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Người dùng ngày nay thường cảm thấy lo lắng khi truy cập vào những website không có biểu tượng ổ khóa - dấu hiệu cho thấy trang đó không an toàn. Đó là lý do tại sao giao thức HTTPS đang trở thành tiêu chuẩn bắt buộc cho mọi website hiện đại. Vậy giao thức HTTPS là gì? Tại sao nó lại đóng vai trò thiết yếu trong việc bảo vệ thông tin cá nhân và nâng cao uy tín cho website? Hãy cùng tìm hiểu rõ hơn trong bài viết dưới đây.
 

 

Giao thức HTTPS là gì?

HTTPS (HyperText Transfer Protocol Secure) là một giao thức bảo mật được xây dựng từ HTTP truyền thống nhưng có thêm lớp bảo vệ bằng các chứng chỉ SSL/TLS để mã hóa dữ liệu truyền tải giữa trình duyệt (client) và máy chủ web. Điều này giúp ngăn chặn việc dữ liệu bị đánh cắp hay xem trộm khi đi qua mạng, kể cả khi sử dụng mạng công cộng. Nhờ vậy, HTTPS làm tăng niềm tin cho người dùng khi truy cập website vì họ có thể xác thực được tính chính xác và an toàn của trang web thông qua biểu tượng ổ khóa trên thanh địa chỉ trình duyệt.

Tại sao cần dùng giao thức HTTPS cho website?

Giao thức HTTPS không chỉ đơn thuần là một lớp bảo mật mà còn là yếu tố cốt lõi ảnh hưởng đến trải nghiệm người dùng, uy tín thương hiệu và thứ hạng trên Google. Dưới đây là những lý do cụ thể vì sao bạn nên áp dụng HTTPS cho website của mình:

- Bảo mật dữ liệu người dùng: HTTPS sử dụng cơ chế mã hóa SSL/TLS để bảo vệ dữ liệu được truyền đi giữa trình duyệt của người dùng và máy chủ. Nhờ vậy, các thông tin nhạy cảm như mật khẩu, số thẻ tín dụng, địa chỉ email hay thông tin đăng nhập sẽ không bị kẻ xấu đánh cắp hoặc nghe lén trong quá trình truyền tải. Đây là yếu tố đặc biệt quan trọng với các website có chức năng đăng ký, thanh toán hoặc thu thập dữ liệu cá nhân. Một website không có HTTPS rất dễ trở thành mục tiêu của các cuộc tấn công dạng “man-in-the-middle”.

- Tăng độ tin cậy: Bạn có để ý biểu tượng ổ khóa nhỏ bên cạnh đường link trên trình duyệt không? Đó là dấu hiệu cho biết website đã được bảo vệ bằng giao thức HTTPS. Biểu tượng này tạo cảm giác an toàn cho người dùng khi truy cập, đặc biệt là khi họ chuẩn bị điền thông tin cá nhân hoặc thực hiện giao dịch. Ngược lại, nếu trình duyệt hiển thị cảnh báo “Không an toàn”, khả năng cao người dùng sẽ thoát ra ngay lập tức, dẫn đến giảm tương tác và mất khách hàng tiềm năng.

- Cải thiện SEO: Google đã công bố từ năm 2014 rằng HTTPS là một yếu tố xếp hạng trong thuật toán tìm kiếm của họ. Điều này có nghĩa là website sử dụng HTTPS sẽ có lợi thế hơn khi cạnh tranh vị trí trên trang kết quả tìm kiếm (SERP). Ngoài ra, một website được bảo mật cũng giúp tăng thời gian ở lại trang và giảm tỷ lệ thoát, những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến SEO tổng thể. Vì vậy, việc triển khai HTTPS là một chiến lược dài hạn có lợi cho hiệu quả tối ưu hóa công cụ tìm kiếm.

- Hỗ trợ thanh toán trực tuyến: Nếu bạn sở hữu một website thương mại điện tử hoặc có tích hợp tính năng thanh toán online, việc sử dụng HTTPS là bắt buộc. Các cổng thanh toán như PayPal, Stripe hay VNPay đều yêu cầu website phải được bảo vệ bằng chứng chỉ SSL hợp lệ mới được phép kết nối. Không những vậy, khách hàng cũng sẽ không dám thực hiện giao dịch trên một website không có chứng chỉ bảo mật, bất kể sản phẩm bạn bán có hấp dẫn đến đâu.
 

 

Tìm hiểu cách hoạt động của giao thức HTTPS

Giao thức HTTPS không chỉ đơn thuần là thêm chữ "S" (Secure) vào sau HTTP. Đó là cả một quá trình phức tạp giúp mã hóa dữ liệu để bảo vệ thông tin của người dùng trên Internet. Để hiểu được HTTPS hoạt động như thế nào, ta cần nhìn qua 3 yếu tố chính: chứng chỉ số (SSL/TLS), cơ chế mã hóa và quá trình bắt tay bảo mật (SSL/TLS Handshake).

1. HTTPS hoạt động dựa trên giao thức mã hóa SSL/TLS

HTTPS sử dụng các giao thức bảo mật SSL (Secure Sockets Layer) hoặc TLS (Transport Layer Security) để mã hóa dữ liệu truyền giữa trình duyệt (client) và máy chủ (server). Nhờ có mã hóa này, các thông tin người dùng nhập vào như mật khẩu, số tài khoản, địa chỉ, sẽ được chuyển thành một chuỗi ký tự đặc biệt mà kẻ gian không thể hiểu được nếu chặn đường truyền.

Ngày nay, TLS là phiên bản được sử dụng phổ biến hơn vì nó an toàn và hiện đại hơn SSL, nhưng cái tên "SSL" vẫn thường được dùng để chỉ chung cả hai loại giao thức.

2. Quá trình xác thực: Trao đổi chứng chỉ số

Khi bạn truy cập vào một website có sử dụng HTTPS, trình duyệt của bạn sẽ gửi yêu cầu đến máy chủ. Máy chủ sẽ phản hồi bằng cách gửi chứng chỉ số SSL/TLS, trong đó chứa các thông tin nhận diện như tên miền, tổ chức sở hữu, thời hạn chứng chỉ và đặc biệt là khóa công khai.

Trình duyệt sẽ kiểm tra chứng chỉ này xem có hợp lệ không (được cấp bởi tổ chức đáng tin cậy, không hết hạn, khớp với tên miền...). Nếu mọi thứ đều hợp lệ, quá trình kết nối bảo mật sẽ tiếp tục. Nếu không, trình duyệt sẽ cảnh báo người dùng rằng kết nối không an toàn.

3. Cơ chế mã hóa: Khóa công khai và khóa riêng tư

Sau khi xác thực xong, trình duyệt và máy chủ sẽ thực hiện một bước gọi là "SSL/TLS Handshake", quá trình này nhằm thiết lập một khóa phiên bí mật (session key) được cả hai bên đồng thuận dùng để mã hóa và giải mã dữ liệu sau đó.

- Khóa công khai (public key) từ chứng chỉ số sẽ được dùng để mã hóa dữ liệu gửi đi.

- Khóa riêng tư (private key) chỉ có máy chủ nắm giữ và dùng để giải mã.

Kết quả là toàn bộ dữ liệu trao đổi giữa trình duyệt và máy chủ đều được mã hóa an toàn, không thể đọc được bởi bên thứ ba nếu bị đánh chặn giữa đường.

 

 

Các loại chứng chỉ HTTPS phổ biến hiện nay

Không phải tất cả các chứng chỉ đều giống nhau, mỗi loại có cấp độ xác thực, mức độ tin cậy và chi phí khác nhau tùy thuộc vào mục đích sử dụng và quy mô website. Dưới đây là 3 loại chứng chỉ HTTPS phổ biến nhất hiện nay mà bạn cần biết:

1. DV (Domain Validation)

Đây là loại chứng chỉ đơn giản nhất và được sử dụng rộng rãi nhất. DV SSL chỉ yêu cầu xác minh quyền sở hữu tên miền thường bằng cách trả lời email xác nhận hoặc thêm một đoạn mã vào website.

- Ưu điểm: Cấp phát nhanh (vài phút đến vài giờ), chi phí thấp (nhiều trường hợp miễn phí), phù hợp với website cá nhân, blog hoặc website thông tin không thu thập dữ liệu nhạy cảm.

- Nhược điểm: Không xác thực danh tính tổ chức đứng sau website, vì vậy độ tin cậy không cao đối với người dùng.

2. OV (Organization Validation)

Chứng chỉ OV yêu cầu đơn vị cấp chứng chỉ xác thực cả quyền sở hữu tên miền lẫn thông tin doanh nghiệp/tổ chức đứng sau website. Người dùng có thể xem thông tin tổ chức bằng cách nhấn vào biểu tượng ổ khóa.

- Ưu điểm: Tăng tính minh bạch và tin tưởng, phù hợp với các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

- Nhược điểm: Quá trình cấp phát lâu hơn DV (từ 1–3 ngày), chi phí cao hơn.

3. EV (Extended Validation)

Đây là loại chứng chỉ bảo mật cao cấp nhất hiện nay. EV SSL yêu cầu xác thực kỹ lưỡng danh tính pháp lý, địa chỉ, giấy tờ kinh doanh và tính hợp pháp của tổ chức. Khi sử dụng EV, trình duyệt sẽ hiển thị tên công ty (hoặc tổ chức) bên cạnh ổ khóa bảo mật - điều mà DV và OV không có.

- Ưu điểm: Uy tín cao nhất, thường được các ngân hàng, sàn giao dịch, thương hiệu lớn sử dụng để tăng độ tin cậy tối đa.

- Nhược điểm: Thời gian cấp lâu (từ 1 tuần), chi phí cao, yêu cầu pháp lý nghiêm ngặt.

 

Làm thế nào để cài đặt HTTPS cho website của bạn?

Nếu bạn đang sở hữu một website và muốn tăng cường bảo mật, chuyển sang giao thức HTTPS là bước đầu tiên vô cùng quan trọng. Việc này không quá phức tạp như bạn nghĩ. Chỉ cần làm theo các bước dưới đây, bạn sẽ dễ dàng giúp website của mình an toàn và chuyên nghiệp hơn trong mắt người dùng.

Bước 1. Mua hoặc đăng ký chứng chỉ SSL

Đầu tiên, bạn có thể chọn mua chứng chỉ từ các nhà cung cấp uy tín như Sectigo, DigiCert, GlobalSign hoặc sử dụng chứng chỉ miễn phí từ Let’s Encrypt.

- Nếu bạn chỉ cần chứng chỉ cơ bản cho blog cá nhân hoặc website giới thiệu đơn giản, Let’s Encrypt là lựa chọn nhanh chóng và tiết kiệm.

- Nếu website của bạn phục vụ kinh doanh, bán hàng hoặc thu thập dữ liệu khách hàng, mình khuyên bạn nên sử dụng chứng chỉ trả phí với cấp độ OV hoặc EV để tăng mức độ tin cậy.

Bước 2. Cài đặt lên hosting/server

Sau khi bạn có chứng chỉ SSL, bước tiếp theo là cài đặt nó lên máy chủ lưu trữ website (hosting/server). Tùy vào loại hosting bạn đang dùng, cách cài đặt sẽ khác nhau. Dưới đây là hướng dẫn cụ thể cho giao diện phổ biến nhất: cPanel.

- Đăng nhập vào cPanel của hosting.

- Vào mục SSL/TLS hoặc SSL/TLS Manager.
 

- Chọn “Manage SSL sites” trong phần “Install and Manage SSL for your site (HTTPS)”.

- Ở phần Domain, bạn chọn tên miền bạn muốn cài SSL.

- Sau đó, bạn nhập thông tin sau:

Dán nội dung của file .crt (certificate) vào ô Certificate (CRT).

Dán nội dung của file .key vào ô Private Key (KEY).

Nếu có, dán thêm nội dung file ca-bundle vào Certificate Authority Bundle (CABUNDLE).
 

 

Bước 3. Kiểm tra hoạt động và biểu tượng ổ khóa

Cuối cùng, bạn cần kiểm tra lại website để đảm bảo HTTPS hoạt động ổn định.

- Bạn hãy truy cập website bằng đường dẫn https:// và kiểm tra xem trình duyệt có hiển thị biểu tượng ổ khóa màu xanh không.

- Nếu trình duyệt hiển thị cảnh báo hoặc không hiển thị ổ khóa, có thể website đang gặp lỗi "mixed content", nghĩa là có tài nguyên như ảnh hoặc file JS vẫn tải qua HTTP.

- Bạn có thể dùng các công cụ như Why No Padlock hoặc kiểm tra bằng công cụ DevTools trên trình duyệt để phát hiện và xử lý lỗi này.
 

 

Qua bài viết của Thiết Kế Website 24h, sử dụng HTTPS không chỉ giúp mã hóa và bảo vệ dữ liệu người dùng mà còn mang lại nhiều lợi ích về SEO, hiệu suất hoạt động và trải nghiệm người truy cập và đặc biệt là tăng khả năng hiển thị trên các công cụ tìm kiếm. Trong bối cảnh các trình duyệt phổ biến như Google Chrome và Microsoft Edge ngày càng thắt chặt tiêu chuẩn bảo mật bằng cách chủ động cảnh báo khi truy cập các website không sử dụng HTTPS, việc nâng cấp sang HTTPS trở thành điều gần như bắt buộc.

Tham khảo thêm:

 Nguyên nhân, cách sửa lỗi trang web không bảo mật

 Sidebar là gì? Vai trò và cách tạo sidebar website chi tiết

 Schema là gì? Các loại schema phổ biến và cách áp dụng